Ngày 22/11/2024, Công ty Cổ phần Báo cáo Đánh giá Việt Nam (Vietnam Report) chính thức công bố Top 10 Công ty uy tín ngành Dược & Thiết bị y tế, Chăm sóc sức khỏe năm 2024.

Top 10 Công ty uy tín ngành Dược & Thiết bị y tế, Chăm sóc sức khỏe được xây dựng dựa trên nguyên tắc khoa học và khách quan. Các công ty được đánh giá, xếp hạng dựa trên 3 tiêu chí chính: (1) Năng lực tài chính thể hiện trên báo cáo tài chính năm gần nhất; (2) Uy tín truyền thông được đánh giá bằng phương pháp Media Coding - mã hóa các bài viết về công ty trên các kênh truyền thông có ảnh hưởng; (3) Khảo sát các đối tượng liên quan được thực hiện trong tháng 10-11/2024.

Danh sách 1: Top 10 Công ty Sản xuất dược phẩm uy tín năm 2024

Nguồn: Vietnam Report

Danh sách 2: Top 10 Công ty Phân phối dược phẩm uy tín năm 2024

Nguồn: Vietnam Report

Danh sách 3: Top 10 Công ty Thiết bị y tế, chăm sóc sức khỏe uy tín năm 2024

Nguồn: Vietnam Report

Danh sách 4: Top 5 Công ty Đông dược uy tín năm 2024

Nguồn: Vietnam Report

Cục diện thị trường và tầm nhìn dài hạn

Đóng vai trò cầu nối đảm bảo sự tiếp cận kịp thời và an toàn với các sản phẩm y tế, đưa tiến bộ y học và công nghệ tiên tiến đến với cộng đồng, lĩnh vực Dược phẩm & Thiết bị y tế, Chăm sóc sức khỏe là nhân tố trọng yếu cho sự phát triển toàn diện của quốc gia, không chỉ thúc đẩy nền kinh tế mà còn chăm sóc và bảo vệ tài sản cốt lõi của xã hội - sức khỏe con người.

Sau năm 2023 khởi sắc, đà tăng của ngành chậm lại trong 10 tháng đầu năm 2024, đặc biệt là ở quý I và II. Theo kết quả khảo sát của Vietnam Report, tỷ lệ doanh nghiệp chứng kiến kỳ kinh doanh đi lùi so với mức nền cao của năm trước ghi nhận sự gia tăng. Bức tranh doanh thu không biến động quá mạnh so với cùng kỳ năm 2023 song tỷ lệ doanh nghiệp sụt giảm về lợi nhuận lại tăng lên đáng kể (từ 21,1% lên 37,5%). Biến động giá nguyên liệu đầu vào, sức mua sụt giảm do bị giới hạn bởi xu hướng thắt chặt chi tiêu của người dân, một số sản phẩm hỗ trợ chống dịch chậm luân chuyển và sự cạnh tranh ngày càng gay gắt khiến thị trường nói chung có phần kém thuận lợi hơn trong những tháng đầu năm nay.

Hình 1: Tình hình hoạt động sản xuất kinh doanh trong 10 tháng đầu năm giai đoạn 2023-2024

Nguồn: Vietnam Report, Khảo sát doanh nghiệp Dược & Thiết bị y tế, Chăm sóc sức khỏe, tháng 10/2023-2024

Kỳ vọng vào những chuyển biến tích cực hơn

Mặc dù vẫn đối mặt với nhiều thách thức đáng kể, những tháng cuối năm được kỳ vọng sẽ chứng kiến bức tranh khả quan hơn của các doanh nghiệp trong ngành. Nền kinh tế Việt Nam đang từng bước chuyển sang pha phục hồi với sự cải thiện rõ rệt ở nhiều chỉ số sẽ là nền tảng vững chắc hỗ trợ cho động lực tăng trưởng của ngành. Ngoài ra, theo chia sẻ của lãnh đạo doanh nghiệp, quý IV thường là quý có hoạt động kinh doanh sôi động nhất trong năm, đặc biệt, đối với lĩnh vực chăm sóc sức khỏe, nhu cầu đối với các sản phẩm thường gia tăng do thời tiết giao mùa và một số dịch bệnh thường phát sinh vào giai đoạn này như dịch sốt xuất huyết, siêu vi, cảm cúm…

Sự lạc quan cũng được duy trì trong góc nhìn của doanh nghiệp về triển vọng năm 2025. Kết quả khảo sát của Vietnam Report cho thấy, 66,6% số doanh nghiệp đặt niềm tin vào sự phát triển của thị trường, chỉ 13,4% dự đoán sẽ đối mặt với nhiều thách thức hơn, trong khi 20,0% giữ quan điểm rằng thị trường sẽ duy trì trạng thái ổn định, không có nhiều biến động so với năm 2024.

Kênh phân phối thuốc ở các bệnh viện (ETC) vốn chiếm ưu thế trong doanh thu của ngành, được kỳ vọng sẽ tiếp tục duy trì và chứng kiến sự tăng trưởng nhờ chính sách bảo hiểm y tế toàn dân và các quy chế đấu thầu thuốc trong bệnh viện được nới lỏng và thông thoáng hơn, cùng với đó là sự gia tăng nhu cầu về các sản phẩm dược phẩm chuyên biệt, đặc biệt là những loại thuốc hiếm, thuốc sinh học và thuốc điều trị các bệnh hiểm nghèo. Trong khi đó, kênh phân phối qua nhà thuốc (OTC) dù tăng trưởng doanh thu không quá ấn tượng trong 10 tháng qua, cũng được đa số doanh nghiệp kỳ vọng có nhiều chuyển biến tích cực hơn trong năm 2025.

Hình 2: Triển vọng năm 2025 từ góc nhìn doanh nghiệp

Nguồn: Vietnam Report, Khảo sát doanh nghiệp Dược & Thiết bị y tế, Chăm sóc sức khỏe, tháng 10/2024

Tốc độ tăng trưởng ổn định

Về dài hạn, thị trường dược phẩm và thiết bị y tế, chăm sóc sức khỏe được đánh giá có tiềm năng tăng trưởng cao và dư địa phát triển lớn. Việt Nam đang thuộc nhóm quốc gia có tốc độ tăng trưởng ngành dược nhanh nhất thế giới, với tốc độ tăng trưởng kép (CAGR) dự kiến đạt 6-8% trong giai đoạn 2023-2028 (theo IQVIA). Bên cạnh đó, theo dự báo của Statista, doanh thu thị trường thiết bị y tế Việt Nam cũng ghi nhận sự tăng trưởng ổn định qua các năm, từ mức 922 triệu USD năm 2016 lên 1,6 tỷ USD vào năm 2024 và dự kiến đạt 2,5 tỷ USD vào năm 2029.

Hình 3: Doanh thu thị trường thiết bị y tế Việt Nam

Nguồn: Statista, tháng 8/2024

Nhìn chung, ngành Dược & Thiết bị y tế, Chăm sóc sức khỏe của Việt Nam được đánh giá có sức bật mạnh mẽ, bất chấp các yếu tố rủi ro tiềm tàng trên thị trường. Động lực mạnh mẽ thúc đẩy thị trường chăm sóc sức khỏe của Việt Nam bao gồm: (1) Những chính sách hỗ trợ của Chính phủ và những điều chỉnh, bổ sung trong Luật Dược sẽ tạo ra môi trường pháp lý rõ ràng, hỗ trợ sự phát triển bền vững của ngành và định hướng cho giai đoạn tăng trưởng tiếp theo của doanh nghiệp; (2) Nhu cầu dược phẩm và chăm sóc sức khỏe gia tăng khi Việt Nam đang trong quá trình già hóa dân số, với tỷ lệ người từ 60 tuổi trở lên tăng từ 11,9% (năm 2019) lên 13,9% (năm 2023) và tỷ lệ mắc bệnh không lây nhiễm như tim mạch, alzheimer, ung thư phổi và tiểu đường… ngày càng phổ biến; (3) Người tiêu dùng Việt Nam ngày càng ý thức về sức khỏe và chủ động phòng ngừa bệnh tật trong khi thu nhập khả dụng tăng, kéo theo sự cải thiện mức chi tiêu cho dược phẩm và các thiết bị chăm sóc sức khỏe. Theo Fitch Solutions, chi tiêu bình quân đầu người cho dược phẩm dự báo sẽ tăng từ 1,46 triệu đồng (2021) lên 2,12 triệu đồng (2026), với CAGR 7,8%, tương đương 5% thu nhập bình quân hàng năm. Và (4) Toàn cầu hóa, hội nhập quốc tế tạo cơ hội mở rộng mạng lưới phân phối, tăng cường độ phủ thương hiệu, thúc đẩy hợp tác, tạo điều kiện để doanh nghiệp tiếp cận sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu.

Thách thức trên hành trình vươn tầm

Bên cạnh những thuận lợi, ngành Dược & Thiết bị y tế, Chăm sóc sức khỏe tại Việt Nam vẫn đối mặt với không ít thách thức trên hành trình vươn tầm. Hiện tại, cơ sở hạ tầng, trình độ kỹ thuật và công nghệ vẫn còn hạn chế, trong khi thiếu các khu công nghiệp dược - sinh học tập trung. Các doanh nghiệp dược phẩm trong nước chủ yếu có quy mô nhỏ, doanh thu và vốn đầu tư còn khiêm tốn, chưa xuất hiện các tập đoàn lớn mang tầm vóc quốc gia. trong bối cảnh phần lớn doanh nghiệp có tiềm lực tài chính thấp, quy mô khiêm tốn. Bên cạnh đó, sự dịch chuyển từ thuốc hóa dược sang các loại thuốc sinh học hoặc sinh học tương tự đòi hỏi những bước cải tiến lớn về công nghệ và năng lực tiếp nhận, chuyển giao công nghệ. Ngoài ra, quá trình chuyển đổi số trong ngành còn chậm, đặt ra áp lực cần có các giải pháp chính sách đồng bộ và sự quyết tâm từ các doanh nghiệp.

Để thực sự tạo bước đột phá, ngành Dược & Thiết bị y tế, Chăm sóc sức khỏe cần những nỗ lực tổng thể, không chỉ nhằm củng cố vị thế trong nước mà còn để tham gia sâu rộng hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu, góp phần nâng cao uy tín và năng lực cạnh tranh quốc tế, định vị Việt Nam trên bản đồ chăm sóc sức khỏe thế giới.

Lấp khoảng trống pháp lý – Đổi mới và định hình thị trường

Năm 2024 đánh dấu bước ngoặt quan trọng với các doanh nghiệp trong lĩnh vực Dược & Thiết bị y tế, Chăm sóc sức khỏe. Một số chính sách quan trọng liên quan đang được chỉnh sửa, thay đổi, đặc biệt, việc rà soát và sửa đổi các quy định quan trọng trong Luật Dược (2016) đang được thực hiện nhằm tạo ra môi trường pháp lý thuận lợi, định hình cấu trúc thị trường và sự phát triển bền vững của ngành trong những thập kỷ tới. Trong đó, năm điểm mới nổi bật cùng với một số điểm nhấn quan trọng được đưa ra trong Dự thảo bao gồm:

(1) Thể chế toàn bộ các cơ chế chính sách đặc biệt, đặc thù liên quan lĩnh vực dược trong giai đoạn dịch Covid-19

Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Dược thể chế toàn bộ cơ chế chính sách đặc biệt được áp dụng trong giai đoạn dịch COVID-19 nhằm đảm bảo tính khả thi và ổn định nếu phát sinh đại dịch trong tương lai. Chẳng hạn, quy định cụ thể các chính sách ứng phó trong đại dịch như sử dụng nguyên liệu nhập khẩu, công nhận kết quả cấp phép từ cơ quan quốc tế, miễn một số hồ sơ và thủ tục đối với thuốc cấp bách, hay đơn giản hóa việc gia hạn lưu hành thuốc và đẩy nhanh quá trình cấp phép, đảm bảo nguồn cung thuốc ổn định trong tình huống khẩn cấp…

(2) Đẩy mạnh phát triển công nghiệp dược mang tính đột phá so với Luật Dược 2016 để thu hút đầu tư và thúc đẩy nghiên cứu phát triển

Dự thảo Luật Dược sửa đổi định hướng phát triển ngành dược, chuyển từ tập trung sản xuất thuốc generic sang đẩy mạnh nghiên cứu và ứng dụng công nghệ cao, phát triển thuốc biệt dược gốc, thuốc hiếm, vắc-xin… phục vụ nhu cầu trong nước và xuất khẩu. Trong đó, có bổ sung các quy định hỗ trợ: Ưu đãi đầu tư vào sản xuất dược chất, thuốc công nghệ cao, thuốc chuyên khoa đặc trị, và thuốc cổ truyền từ dược liệu Việt Nam…; Tăng ưu đãi về thuế thu nhập doanh nghiệp, quỹ phát triển khoa học công nghệ và giảm thuế nhập khẩu nguyên liệu chưa sản xuất được trong nước; Hỗ trợ đầu ra với chính sách ưu tiên mua thuốc nội địa nhằm khuyến khích chuyển giao công nghệ sản xuất thuốc biệt dược gốc tại Việt Nam qua nguồn vốn nhà nước và bảo hiểm y tế.

(3) Đa dạng hóa hệ thống và phương thức kinh doanh, phân phối thuốc, nguyên liệu làm thuốc

Trong thời đại số, việc kinh doanh thuốc theo phương thức thương mại điện tử trở thành xu hướng tất yếu. Dự thảo Luật Dược sửa đổi sẽ khắc phục khoảng trống pháp lý hiện tại về mua bán thuốc trực tuyến, vốn chưa được quy định rõ trong Luật Dược hiện hành. Đây là điều cấp thiết và được kỳ vọng sẽ tạo môi trường pháp lý rõ ràng, minh bạch, tạo điều kiện cho doanh nghiệp mở rộng kênh phân phối và tiếp cận người tiêu dùng.

Các chuỗi nhà thuốc đang từng bước trở thành một mô hình đặc thù trong chuỗi cung ứng thuốc của Việt Nam, với sự nhập cuộc của nhiều doanh nghiệp lớn đang cố gắng chiếm lĩnh thị trường. Với quy mô và độ lan tỏa đáng kể, ảnh hưởng của chuỗi nhà thuốc đối với người tiêu dùng là rất lớn. Do đó, quy định cụ thể về điều kiện, quyền và trách nhiệm của cơ sở kinh doanh chuỗi nhà thuốc được bổ sung trong dự thảo nhằm thống nhất cách thức quản lý, nâng cao tính chuyên môn hóa và hiện đại hóa hệ thống các cơ sở bán lẻ thuốc.

(4) Đơn giản hóa thủ tục hành chính về trình tự, thủ tục cấp giấy đăng ký lưu hành thuốc

Việc đơn giản hóa thủ tục hành chính trong cấp giấy phép lưu hành thuốc giúp doanh nghiệp dễ dàng đăng ký sản phẩm và đưa sản phẩm ra thị trường nhanh hơn, từ đó cải thiện khả năng tiếp cận thuốc chất lượng cao với giá cả hợp lý cho người dân. Dự thảo Luật Dược bổ sung việc tham chiếu kết quả thẩm định từ các cơ quan quản lý dược quốc tế, sửa đổi giảm số lượng tài liệu trong hồ sơ gia hạn, rút ngắn thời gian xử lý và đề xuất sau 5 năm hết hạn số đăng ký, doanh nghiệp chỉ cần nộp đơn xin cấp lại, và nếu trong thời gian này thuốc không gặp vấn đề an toàn, nơi sản xuất đạt chuẩn, Bộ Y tế sẽ cấp số đăng ký tự động. Với đặc thù liên quan trực tiếp tới sức khoẻ và tính mạng con người của ngành dược, dù đơn giản hóa thủ tục, dự thảo vẫn phải đảm bảo tiêu chuẩn nghiêm ngặt để đảm bảo chất lượng thuốc cung ứng ra thị trường.

(5) Thêm các giải pháp quản lý chặt chẽ giá thuốc

Dự thảo sửa đổi Luật Dược lần này tập trung vào việc quản lý giá thuốc một cách chặt chẽ nhằm bình ổn thị trường, đảm bảo phù hợp với quy định của Luật Giá 2023 và các đặc thù riêng của ngành dược. Chính sách quản lý giá thuốc được xây dựng trên cơ sở tôn trọng cơ chế thị trường, cho phép các tổ chức, cá nhân kinh doanh tự định giá và cạnh tranh giá cả trong khuôn khổ pháp luật. Đồng thời, nguyên tắc này hướng đến việc cân bằng lợi ích giữa doanh nghiệp, người tiêu dùng và Nhà nước, đảm bảo quyền lợi hợp pháp của tất cả các bên liên quan.

Góc nhìn doanh nghiệp

Từ đầu năm ngoái, nhiều văn bản pháp lý mới giúp khơi thông những khó khăn của ngành Dược & Thiết bị y tế, Chăm sóc sức khỏe đã được ban hành như Nghị quyết 80/2023/QH15, Nghị định 07/2023/NĐ-CP, Nghị quyết số 30/NQ-CP, Thông tư 06/2023/TT-BYT. Nếu được thông qua, Dự thảo Luật Dược sửa đổi được tin tưởng sẽ tiếp tục giải quyết những điểm nghẽn, bất cập còn tồn tại, cũng như đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy đổi mới và hiện đại hóa lĩnh vực chăm sóc sức khỏe tại Việt Nam, hứa hẹn mang lại lợi ích lâu dài cho doanh nghiệp và người tiêu dùng.

Ghi nhận từ khảo sát của Vietnam Report, các doanh nghiệp đánh giá rằng tuy có những khó khăn nhất định trong ngắn hạn đối với việc thích ứng các quy định, nhưng môi trường kinh doanh mới với hành lang pháp lý rõ ràng là cơ hội để doanh nghiệp định hướng cho giai đoạn tăng trưởng tiếp theo, chứng minh năng lực và khẳng định vị thế, xây dựng niềm tin của khách hàng. Không những thế, nhiều điều khoản trong dự thảo hướng đến việc khuyến khích sản xuất thuốc trong nước, tạo ra cơ hội lớn cho các doanh nghiệp Việt Nam. Các quy định về đăng ký, cấp phép, kiểm nghiệm được làm rõ hơn, tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp trong việc thực hiện các thủ tục hành chính.

Hình 4: Top 5 chính sách ưu tiên theo kiến nghị của doanh nghiệp

Nguồn: Vietnam Report, Khảo sát doanh nghiệp Dược & Thiết bị y tế, Chăm sóc sức khỏe, tháng 10/2023-2024

Kết quả khảo sát của Vietnam Report cũng cho thấy top 5 chính sách được kiến nghị ưu tiên theo góc nhìn của doanh nghiệp ngành Dược & Thiết bị y tế, Chăm sóc sức khỏe. Việc hoàn thiện hệ thống hành lang pháp lý về hoạt động sản xuất và lưu thông dược phẩm, thiết bị y tế tiếp tục là ưu tiên đứng đầu với tỷ lệ doanh nghiệp bình chọn lên đến 70,6%, thể hiện mong muốn một hành lang pháp lý rõ ràng và ổn định để thúc đẩy sản xuất, kinh doanh. Việc thiết lập các quy định minh bạch cũng tạo ra sự công bằng trong cạnh tranh, giúp các doanh nghiệp, dù lớn hay nhỏ, đều có cơ hội phát triển. Các chính sách ổn định sẽ khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào nghiên cứu sản phẩm, đổi mới công nghệ, cải tiến quy trình sản xuất và nâng cao chất lượng sản phẩm, từ đó thúc đẩy sự đổi mới và phát triển bền vững trong ngành.

Một xu hướng đáng chú ý được quan sát là sự tăng trưởng mạnh mẽ trong tỷ lệ doanh nghiệp kiến nghị ưu tiên việc phát triển và hoàn thiện cơ sở dữ liệu quốc gia về dược phẩm và thiết bị y tế, đặc biệt là sự chú trọng vào ứng dụng công nghệ như Big Data trong việc lưu trữ và phân tích dữ liệu ngành (+15,5% so với kết quả khảo sát năm 2023). Điều này phản ánh sự thay đổi rõ rệt trong nhận thức của cộng đồng doanh nghiệp về tầm quan trọng của dữ liệu số trong thời đại công nghiệp 4.0. Công nghệ không chỉ giúp các doanh nghiệp và cơ quan quản lý có cái nhìn sâu sắc hơn về xu hướng tiêu dùng, hành vi thị trường, mà còn hỗ trợ tối ưu hóa quy trình sản xuất, phân phối và quản lý dược phẩm, thiết bị y tế. Với lượng dữ liệu khổng lồ được thu thập, phân tích và xử lý từ nhiều nguồn khác nhau, Big Data cho phép các doanh nghiệp và cơ quan chức năng đưa ra các quyết định kịp thời và chính xác hơn, giảm thiểu rủi ro và tối ưu hóa chuỗi cung ứng. Việt Nam cần tiếp tục phát triển các tiêu chuẩn dữ liệu và khả năng tương tác để hỗ trợ các loại thông tin y tế rộng và sâu hơn. Bên cạnh đó, cần tận dụng các nguồn dữ liệu y tế mới nổi để hỗ trợ lập kế hoạch, quản lý, giám sát y tế công cộng, tích hợp y tế số vào các dịch vụ y tế cốt lõi. Một cơ sở dữ liệu quốc gia đầy đủ và chính xác sẽ giúp giảm thiểu các vấn đề về chất lượng và an toàn sản phẩm và nâng cao niềm tin của người tiêu dùng.

Ngoài ra, các doanh nghiệp cũng kỳ vọng Chính phủ sẽ có thêm các hỗ trợ quy hoạch doanh nghiệp Dược vào cụm công nghiệp phát triển công nghệ cao có cơ sở hạ tầng phù hợp để tạo điều kiện thuận lợi cho sản xuất và phân phối dược phẩm, cũng như tạo điều kiện, kết nối để các doanh nghiệp dược Việt Nam xúc tiến và tiếp cận các thị trường mới.

Vươn tầm trong thời kỳ hội nhập

Kể từ khi bắt đầu mở cửa, bước vào thời kỳ toàn cầu hóa và hội nhập, đến nay, Việt Nam đã chuyển mình thành một đối tác thương mại đáng tin cậy với các quốc gia phát triển. Theo đánh giá của các doanh nghiệp, quá trình hội nhập sâu rộng mang lại tiềm năng trên nhiều khía cạnh: (1) Thu hút đầu tư nước ngoài cho các dự án nghiên cứu và phát triển (R&D) và mở rộng quy mô sản xuất; (2) Mở rộng thị trường xuất khẩu, tiếp cận các thị trường lớn với mức thuế suất ưu đãi và giá cả cạnh tranh; (3) Tiếp cận công nghệ sản xuất tiên tiến và quy trình hiện đại, tiêu chuẩn quản trị chất lượng từ các đối tác quốc tế; và (4) Cải thiện hiệu quả chuỗi cung ứng và quản lý nguồn nguyên liệu.

Thu hút nguồn vốn ngoại

Chiến lược quốc gia phát triển ngành dược Việt Nam giai đoạn đến năm 2030 tầm nhìn đến năm 2045 đặt mục tiêu thúc đẩy Việt Nam trở thành trung tâm sản xuất dược phẩm giá trị cao trong khu vực đến năm 2030, tầm nhìn 2045. Để có cú huých thúc đẩy hiện thực hóa mục tiêu này, việc thu hút mạnh mẽ đầu tư nước ngoài (FDI) vào công nghiệp dược là một giải pháp quan trọng. Theo nhận định của KPMG, Việt Nam có những đặc điểm tương tự với các quốc gia thuộc nhóm phát triển ngành dược dựa trên FDI và có thể tham khảo bài học từ Hàn Quốc. Ngành dược nước này bắt đầu phát triển vượt bậc vào những năm 1980, khi Chính phủ dỡ bỏ lệnh cấm nhập khẩu đối với các loại thuốc có thể được sản xuất trong nước, tăng cường bảo về chặt chẽ quyền sở hữu trí tuệ, khuyến khích các doanh nghiệp nước ngoài gia nhập thị trường. Cho đến nay, Hàn Quốc vẫn cung cấp nhiều ưu đãi cho doanh nghiệp FDI, bao gồm giảm thuế và hỗ trợ chi phí đất đai cho các dự án công nghệ cao, đặc biệt là những dự án thúc đẩy tăng trưởng mới.

Việt Nam hiện có 159 công ty nước ngoài đầu tư vào lĩnh vực y dược với tổng số vốn đầu tư khiêm tốn khoảng 1,8 tỷ USD. Dự thảo sửa đổi Luật Dược khuyến khích doanh nghiệp FDI liên kết nhiều hơn với các cơ sở sản xuất trong nước. Việc giảm gánh nặng thủ tục hành chính liên quan đến các mô hình chuyển giao công nghệ sẽ giúp thu hút các công ty đa quốc gia có chuyên môn vào Việt Nam, hướng tới việc thu hút đầu tư cho các hoạt động nghiên cứu phát triển, chuyển giao công nghệ để sản xuất dược chất, thuốc mới, thuốc biệt dược gốc, thuốc hiếm, thuốc generic đầu tiên, thuốc công nghệ cao, vắc xin và sinh phẩm... của các tập đoàn dược phẩm nước ngoài tại Việt Nam. Từ đó, chủ động, phát triển bền vững sản xuất trong nước, đồng thời thúc đẩy các hoạt động xuất khẩu đến các thị trường tiên tiến. Thêm vào đó, sau giai đoạn mời gọi nhiều doanh nghiệp đầu tư, Việt Nam cũng cần có những chính sách để kéo thêm doanh nghiệp ở các lĩnh vực công nghệ cao, nghiên cứu và phát triển (R&D)… để chuyển mình mạnh mẽ trong các thập kỷ tới.

Hợp tác quốc tế

Đầu tư vào lĩnh vực chăm sóc sức khỏe có tính đặc thù, với thời gian đầu tư dài và chi phí lớn, đồng thời yêu cầu hàm lượng kỹ thuật cao. Chính vì vậy, trong bối cảnh hội nhập quốc tế hiện nay, một trong những cơ hội quan trọng cho các doanh nghiệp Việt Nam là tận dụng nguồn lực thông qua hợp tác đầu tư với các công ty nước ngoài. Việc hợp tác quốc tế không chỉ giúp các doanh nghiệp tiếp cận công nghệ và nguồn lực mới, mà còn cải thiện năng lực quản trị theo mô hình quốc tế, tăng cường khả năng R&D, mở rộng thị trường trong và ngoài nước. Những kiến thức và kinh nghiệm quý báu về quản lý, marketing, cũng như hỗ trợ xây dựng mạng lưới phân phối quốc tế cũng có thể được cung cấp bởi các cổ đông chiến lược nước ngoài. Quá trình hội nhập không chỉ là cơ hội để Việt Nam vươn mình ra thế giới mà còn là thử thách để các doanh nghiệp trong nước phải tự hoàn thiện và nâng cao giá trị cạnh tranh để có thể hợp tác với các tập đoàn, nhà phát triển sản phẩm tiên tiến hàng đầu thế giới.

Tìm điểm khác biệt và tạo dựng giá trị riêng

Theo kết quả khảo sát của Vietnam Report, một số doanh nghiệp cho biết có định hướng chiến lược tiếp cận các thị trường quốc tế và thúc đẩy xuất khẩu. Rào cản kỹ thuật và tiêu chuẩn chất lượng khắt khe từ các thị trường khó tính đòi hỏi doanh nghiệp Việt Nam phải đầu tư mạnh mẽ vào R&D, đồng thời tuân thủ các tiêu chuẩn quốc tế cao hơn như EU-GMP. Thực tế, cơ sở vật chất và công nghệ của Việt Nam còn nhiều hạn chế, với chỉ 17 trên 250 nhà máy đạt tiêu chuẩn GMP tiên tiến. Đây là rào cản đối với khả năng tham gia các chương trình y tế toàn cầu và sức cạnh tranh trên trường quốc tế.

Nhìn chung, để thành công thâm nhập vào các thị trường lớn, doanh nghiệp cần tìm ra điểm khác biệt và tạo dựng giá trị riêng – chìa khóa để chinh phục khách hàng toàn cầu. Điểm khác biệt có thể đến từ việc phát triển các sản phẩm đặc thù dựa trên thế mạnh sẵn có, như khai thác nguồn dược liệu tự nhiên phong phú của Việt Nam để tạo ra những sản phẩm hữu cơ, an toàn và bền vững. Đồng thời, xây dựng giá trị riêng còn đòi hỏi doanh nghiệp đầu tư sâu hơn vào nghiên cứu và phát triển, áp dụng công nghệ tiên tiến và không ngừng nâng cao chất lượng sản phẩm để đáp ứng các tiêu chuẩn khắt khe của thị trường quốc tế.

Bên cạnh đó, việc xây dựng thương hiệu mạnh và uy tín cũng góp phần tạo dựng lòng tin với đối tác và người tiêu dùng, giúp doanh nghiệp nổi bật giữa các đối thủ cạnh tranh. Một chiến lược xuất khẩu hiệu quả không chỉ tập trung vào sản phẩm mà còn cần gắn liền với câu chuyện thương hiệu – những giá trị về nguồn gốc, sự khác biệt văn hóa và chất lượng vượt trội mà doanh nghiệp muốn mang lại. Thấu hiểu nhu cầu và xu hướng của từng thị trường mục tiêu, linh hoạt trong cách tiếp cận và không ngừng đổi mới sáng tạo sẽ là những yếu tố quan trọng để doanh nghiệp từng bước khẳng định vị thế trên trường quốc tế.

“Cánh chim đầu đàn” dẫn dắt thị trường

Muốn vươn mình bước ra thế giới, ngành Dược & Thiết bị y tế, Chăm sóc sức khỏe Việt Nam rất cần những “cánh chim đầu đàn” – những doanh nghiệp tiên phong, có tâm và đủ “tầm” dẫn dắt và mở đường. Đây phải là những đơn vị có tầm nhìn chiến lược dài hạn, có bản lĩnh, năng lực tài chính vững mạnh, sẵn sàng đầu tư quy mô lớn vào nghiên cứu, đi tắt, đón đầu bằng công nghệ và xây dựng thương hiệu theo chuẩn quốc tế. Đồng thời, những doanh nghiệp này không chỉ mở đường mà còn thúc đẩy sự liên kết trong ngành để tạo nên sức mạnh cộng hưởng, hình thành hệ sinh thái chăm sóc sức khỏe Việt Nam đủ mạnh để cạnh tranh trên trường quốc tế.

Khía cạnh truyền thông của các doanh nghiệp Dược & Thiết bị y tế, Chăm sóc sức khỏe giai đoạn 2020-2024

Kết quả phân tích Media Coding của Vietnam Report chỉ ra những chủ đề xuất hiện nhiều nhất trên truyền thông với ngành Dược & Thiết bị y tế, Chăm sóc sức khỏe bao gồm: (1) Sản phẩm, (2) Hình ảnh/ PR/ Scandals; (3) Trách nhiệm xã hội; (4) Tài chính/ Kết quả kinh doanh (11,9%); và (5) Vị thế trên thị trường. Trong đó, chủ đề Sản phẩm vẫn duy trì vị trí dẫn đầu, phản ánh sự tập trung mạnh mẽ của doanh nghiệp vào việc truyền tải thông tin về các sản phẩm mới, chất lượng sản phẩm, dịch vụ tiên tiến, cũng như sự đổi mới trong sản xuất. Các doanh nghiệp trong ngành đang không ngừng nâng cao chất lượng và đa dạng hóa các dòng sản phẩm, nhằm đáp ứng những yêu cầu khắt khe của thị trường ngày càng phát triển và đòi hỏi cao hơn.

Hình 5: Top 5 chủ đề xuất hiện nhiều nhất trên truyền thông giai đoạn 2020-2024

Nguồn: Vietnam Report, Dữ liệu Media Coding các doanh nghiệp ngành Dược & Thiết bị y tế, Chăm sóc sức khỏe, giai đoạn 10/2020-9/2024

Một điểm đáng chú ý trong báo cáo là sự gia tăng tần suất xuất hiện của chủ đề Vị thế thị trường, với sự tăng trưởng liên tục từ năm 2020 và vươn lên vị trí thứ năm về lượng thông tin mã hóa trong năm qua. Điều này có thể được lý giải bởi nhu cầu ngày càng cao trong việc khẳng định sự dẫn đầu và uy tín, vị thế của doanh nghiệp, không chỉ trong nội bộ ngành mà còn trong mắt công chúng, nhà đầu tư và các đối tác quốc tế. Trong môi trường cạnh tranh khốc liệt, nơi mà mỗi doanh nghiệp đều phải chứng minh được khả năng vươn lên và tạo dấu ấn của mình trên thị trường, truyền tải thông tin về vị thế bản thân có thể coi là cách để doanh nghiệp tăng cường sự nhận diện thương hiệu.

Với sứ mệnh bảo vệ và nâng cao sức khỏe cộng đồng thông qua nghiên cứu, sản xuất và cung ứng kịp thời dược phẩm và trang thiết bị y tế, lĩnh vực chăm sóc sức khỏe đóng vai trò then chốt trong duy trì sự ổn định xã hội và là ngành kinh tế quan trọng, có dư địa tăng trưởng và tiềm năng bứt phá để trở thành trụ cột kinh tế trong thời đại mới. Trong bối cảnh cấu trúc thị trường và chiến lược phát triển dài hạn của ngành đang được tái định hình, với những quy định quan trọng đang được rà soát và điều chỉnh, các doanh nghiệp trong ngành đứng trước những cơ hội mới đầy triển vọng. Đây là thời điểm để doanh nghiệp khẳng định năng lực cạnh tranh, chứng minh uy tín thương hiệu và củng cố nền móng tăng trưởng, góp phần xây dựng và đảm bảo sự vận hành thông suốt của một hệ sinh thái y tế bền vững và toàn diện, định vị Việt Nam trên bản đồ chăm sóc sức khỏe thế giới.

Vietnam Report