Ban hành chính sách hay hệ thống chính sách?

10/05/2018

Chuyên mục:

Trong bài viết này, tôi sẽ không xem xét vấn đề quản trị doanh nghiệp hay chính sách doanh nghiệp như một chủ đề về hoạt động kinh doanh thông thường. Tôi sẽ nhìn nhận hai vấn đề này ở mức độ quy định hệ thống. Quản trị doanh nghiệp và chính sách doanh nghiệp là những hình thức kiểm soát hiện hữu và cấu thành giúp cho một tổ chức hoạt động nhận thức được vấn đề chính sách kinh doanh.

Ban hành chính sách hay hệ thống chính sách?


Quản trị và kiểm soát chính
Kiểm soát chính không chỉ là chính sách của công ty — hay quản trị doanh nghiệp — theo nghĩa quen thuộc, đó là một chính sách hệ thống toàn diện kích hoạt bước nhảy đột phá từ quy định đến tự điều chỉnh và từ tổ chức đến tự tổ chức bằng cách sử dụng các lực vốn có trong hệ thống.
Kiểm soát và quy định là các thuật ngữ khác nhau chỉ quản lý. Về bản chất, cả hai từ đều có ý nghĩa giống nhau: tạo ra thứ tự, trật tự cho những hành động được thực hiện và những hành động không được phép thực hiện. Quy định được thực hiện bởi các quy tắc. Quy định tương thích với hệ thống luôn tuân theo cùng một logic. Đây là logic điều khiển học. Điều khiển học là khoa học về chức năng của các hệ thống phức hợp và luật lệ riêng, xuất phát từ từ kybernetes của Hy Lạp biểu thị cho người cầm lái.


Bởi vì người cầm lái sẽ không tự điều khiển con tàu của mình lệch hướng. Họ sẽ vận hành nó bằng cách sử dụng các lực từ nước và thời tiết; đánh giá chính xác các nguồn lực, sắp xếp chúng và sử dụng chúng cho mục đích riêng của mình.


Điều khiển học là bộ môn khoa học về kiểm soát và tự kiểm soát, quy định và tự điều chỉnh của tất cả các hệ thống phức hợp thông qua thông tin và truyền thông. Nhà toán học Nor-bert Wiener, người đặt nền móng cho điều khiển học hiện đại, đã xây dựng dựa theo định nghĩa ban đầu: Điều khiển học - hay Kiểm soát và Giao tiếp của Động vật và Máy móc, điều này giúp tôi tìm ra động lực nghiên cứu về chính sách công ty – hay hệ thống chính sách theo nghĩa kiểm soát chính.
Các thuật ngữ Thống đốc trong tiếng Latinh, Người thống trị và Quản trị trong tiếng Anh cũng xuất phát từ kybernetes của Hy Lạp. Quản trị được hiểu theo nghĩa chính sách doanh nghiệp dựa trên nền tảng điều khiển học vượt xa vấn đề quản lý tài chính. Dựa theo ý nghĩa của điều khiển học, quản trị có nghĩa là: quản lý một hệ thống theo cách nó có thể tự điều chỉnh và tự tổ chức, nó tạo ra những điểm mạnh và tiềm năng cũng như khả năng thích ứng với những điều mới mẻ.


Quyền lực tổ chức thông qua những lợi ích của sự phức hợp
Sức mạnh chiến đấu sẽ không giúp đạt được chiến thắng trong mỗi cuộc chiến, nhưng với việc sử dụng quyền lực thông qua sự kiểm soát, và họ sẽ thua nếu không hiểu thực tế đó hoặc áp dụng nó một cách sai lầm. Có vô số ví dụ về phép ẩn dụ của David và Goliath vẫn được áp dụng ngày nay. Trong thời đại của sự phức hợp, nó sẽ còn quan trọng hơn cả lực lượng vũ trang trong quá khứ. Việc đánh giá một đội quân theo sức mạnh chiến đấu không đem lại nhiều ý nghĩa bởi vì sự thiếu hiểu biết về điều khiển học như thông tin, hệ thống điều khiển và cơ chế điều khiển.


Nó không đơn thuần là sức mạnh chiến đấu, mà là sự phức hợp, vì thế nó có thể được gọi là quyết định - khả năng hệ thống tự điều chỉnh và kiểm soát. Điều này được áp dụng khá phổ biến. Những người không nói được ngoại ngữ sẽ gặp rất nhiều khó khăn khi định hướng phát triển ở nước ngoài. Nếu có thể nói được một số ngoại ngữ, sẽ có nhiều cơ hội hơn bởi sự đa dạng trong ngôn ngữ và do đó sẽ tăng khả năng thích ứng trong một môi trường phức hợp. Nếu công ty của bạn có năng lực cạnh tranh tốt hơn những công ty khác thì khi nhắc đến việc mở rộng phạm vi sản phẩm, công ty của bạn sẽ có khả năng đem lại nhiều lựa chọn hơn cho khách hàng và qua đó sẽ phát triển được một thị trường lớn hơn và nhiều cơ hội tăng trưởng hơn.


Quy định tốt hơn đồng nghĩa với việc ứng dụng đa dạng hơn, nhiều cơ hội hơn và nhiều lựa chọn hơn. Tính tự điều chỉnh của hệ thống càng tốt, hiệu suất của nó càng lớn. Tăng khả năng điều chỉnh cho mỗi hệ thống chính là một sự thúc đẩy thực sự. Nó thường mang đến tiềm năng tăng trưởng hiệu suất và cơ hội thành công vượt quá mọi giới hạn trước đó.


Việc tăng hiệu suất như vậy có thể đạt được nhờ quản lý bằng cách xem chính sách của công ty không chỉ thuần túy là vấn đề chính sách, mà ở mức cao hơn là hệ thống chính sách.


Vấn đề vượt ngoài tầm kiểm soát


Hầu hết mọi người sẽ không nhận thấy sự tự điều chỉnh của các hệ thống phức hợp khi chúng vẫn còn hoạt động. Bởi vì trong nhiều trường hợp, rất khó để nhận ra điều gì đó đang nằm trong tầm kiểm soát. Hầu hết mọi người đều chấp nhận điều này. Tại sao vấn đề đó cần phải được chú ý? Tuy nhiên, họ sẽ nhận thấy ngay và không mấy vui vẻ khi có vấn đề nằm ngoài tầm kiểm soát. Nếu quy định không hoạt động hoặc chỉ kém hiệu quả ở đâu đó tức là chúng đang có vấn đề.
Bất kỳ chấn thương nào ngăn cản việc sử dụng một bàn tay hoặc di chuyển khớp gối, làm cho chúng ta nhận thức rõ ràng về ý nghĩa của việc một phần nằm ngoài tầm kiểm soát. Các rối loạn chức năng của hệ thần kinh và não bộ cho thấy toàn bộ ảnh hưởng của các vấn đề quy định, bởi vì hệ thống thần kinh với các kiểm soát chính trong não bộ là hệ thống kiểm soát tuyệt vời.


Các ví dụ khác bao gồm các thảm họa máy bay gây ra bởi trục trặc của hệ thống điều chỉnh hoặc tai nạn xe hơi do lỗi quy định, bao gồm lỗi vi phạm quy định của người lái xe, bởi vì người lái cũng là một phần của hệ thống. Các mối đe dọa bom hoặc chiến tranh tại một sân bay, mặc dù thông tin "duy nhất" này có phải là sự thật hay không cũng có thể làm tê liệt tất cả lưu lượng truy cập; và sự sụp đổ của một hệ sinh thái đại diện cho năng lực quản lý của nó.
Không đủ năng lực điều tiết hầu như luôn là lý do của các vấn đề phát sinh. Những vấn đề như vậy cuối cùng đã thể hiện trong các loại vật chất và năng lượng trong nền kinh tế tiền tệ. Tuy nhiên, chúng chỉ có thể được hiểu và giải quyết theo thông tin, quy định và kiểm soát. Chi phí bằng tiền mặt chỉ tích luỹ nếu quy định không hiệu quả.


Vấn đề chính sách hay vấn đề hệ thống? Thấu hiểu hệ thống tốt hơn


Hiểu biết quy định đối với các kiểm soát chính của chính sách tuân thủ hệ thống là kiến thức về thứ tự ở mức cao hơn. Nếu suy nghĩ chỉ nằm ở mức chủ đề của hoạt động tác động lên hệ thống, rất dễ bị cuốn vào chi tiết nhỏ của các vấn đề thực tế và bỏ qua việc tiếp cận với các câu hỏi mang tính hệ thống. Tính bảo mật với các đặc tính của hệ thống như tính ổn định, tính linh hoạt, khả năng thích ứng, khả năng quản lý, tính mạch lạc, động lực, mạng lưới, thông tin và truyền thông, nhưng chỉ một số ít cho phép đánh giá các hệ thống phức hợp theo cách đối lập hoàn toàn bởi vì đây có thể là kiến thức thuần túy mức độ chủ đề.
Giáo sư Jay Forrester, một trong những người tiên phong của phương pháp mô phỏng hiện đại, đã đưa ra nhận định về hành vi trái ngược của các hệ thống phức hợp trong các nghiên cứu mô phỏng của mình. Ông thu hút sự chú ý vào các hệ thống thực tế hoạt động theo một cách hoàn toàn khác với những gì được mong đợi từ phân tích thông thường, bất kể tận tâm thế nào.


Các nghiên cứu đột phá của nhà tâm lý học Bamberg Dietrich Dörner cũng chứng minh từ quan điểm khoa học khác nhau rằng con người không có khả năng đặc biệt để có thể đối phó với sự phức tạp một cách thành thạo với thiết lập sinh lý và tinh thần của họ. Xét cho cùng, chúng ta lần đầu tiên trải nghiệm cuộc sống cá nhân và thế hệ trong bối cảnh của các hệ thống riêng lẻ, trong gia đình. Mặt khác, làm việc như một người quản lý trong bối cảnh của các hệ thống phức hợp, trong các tổ chức, mà hầu như không hề có sự đào tạo.


Thu gọn hoặc phát triển
Điều chỉnh là quản lý phù hợp và quản lý đúng cách cũng chính là sự điều chỉnh. Điều chỉnh có nghĩa là làm chủ sự phức hợp và sử dụng nó để tiếp tục cải thiện hoạt động tốt hơn cho hệ thống. Độ phức tạp là sự đa dạng, hoặc chính xác hơn về số lượng các khả năng hiện hữu hoặc có thể phát sinh trong một hệ thống. Rõ ràng các hệ thống đơn giản có thể nhanh chóng đạt tới các kích thước phức hợp. Thị trường và công nghệ, đặc biệt là công nghệ thông tin, dựa trên thuật mạng học, đã làm tăng sự phức hợp của xã hội đến một mức độ và với tốc độ vượt quá mọi kinh nghiệm. Toàn cầu hóa và kiến thức đang phát triển là kết quả rõ ràng nhất của nó.


Liên quan đến điều này, việc phổ biến kiến thức cybernetic và việc sử dụng nó cho việc quản lý các tổ chức bị trì hoãn một cách kỳ lạ. Đây là điều cực kỳ vô lý bởi vì kiến thức này giúp việctruy cập do những tiến bộ trong điều khiển học dễ dàng hơn bao giờ hết. Nó được ứng dụng một cách có hệ thống và ở một mức độ nào đó với thành công ngoạn mục trong nhiều lĩnh vực công nghệ và khoa học ví dụ thực tế là việc ứng dụng trong chăm sóc đặc biệt, điều hướng vệ tinh và hệ thống hỗ trợ lái xe trong ô tô. Tuy nhiên phần lớn xã hội vẫn không có hiểu biết rõ tàng về hệ thống, kiến thức pháp lý và ứng dụng có hệ thống của nó.


Mỗi phân tích chuyên sâu với các công cụ nghiên cứu phức hợp, khoa học mạng và khoa học hệ thống chứng tỏ rằng ngày càng có nhiều hệ thống giúp hiển thị các dấu hiệu bất ổn rõ ràng hơn bao giờ hết. Các tín hiệu vượt ngoài tầm kiểm soát đang gia tăng. Trong nhiều lĩnh vực, khả năng đảo ngược tình thế ngược được phát triển như là kết quả của sự bùng nổ hệ thống phức hợp khổng lồ.


Chúng ta phải đối mặt với các hệ thống mà không một ai có thể hiểu hết được, không ai có thể nhìn thấu và biết được hết hệ quả xảy ra bởi các can thiệp. Vấn đề chính của thế kỷ 21 có thể được gọi là “hệ thống không thể quản lý”.


Đây không phải là ý kiến của những người thiếu kinh nghiệm mà là ý kiến của các chuyên gia về các hệ thống như vậy. Một ví dụ là thị trường tài chính quốc tế, trong đó các chuyên gia tốt nhất nói rằng chúng đã trở nên quá phức hợp để hiểu rõ và gây ra rủi ro về hệ thống không minh bạch. Chủ nghĩa khủng bố quốc tế, cực đoan, chủ nghĩa cơ bản và Internet là những ví dụ khác. Các chuyên gia có nhiều kiến thức khác nhau về các khu vực hệ thống khác nhau, thường đưa ra những nhận định giống nhau. Điều này đặc biệt áp dụng cho các nhà khoa học máy tính, CIO và những người chịu trách nhiệm về an ninh mạng.


Ngày càng có nhiều vấn đề xã hội và chính trị do các "hệ thống không thể quản lý" gây ra. Hệ thống loại này ngày càng được mở rộng và do đó dễ rơi vào tình trạng không ổn định bởi các hành động sửa chữa, cắt giảm, biến các vấn đề thuần túy thành chi phí tài chính khổng lồ. Đối với việc tái thiết lập cần thiết, các kiểm soát chính là rất cần thiết, dựa trên kiến thức về các quy định quản lý nội tại của các hệ thống phức hợp.
Khi một hệ thống được kết hợp với một hệ thống khác


Thế giới của các tổ chức là đặc trưng cho thế kỷ 20. Khi Peter F. Drucker lần đầu tiên giới thiệu “Hiệp hội các tổ chức” vào cuối những năm 1950, ý tưởng này hoàn toàn mới. Tuy nhiên, tổ chức xã hội đã phát triển nhanh hơn rất nhiều. Hiện nay, chúng ta sống trong một thế giới của rất nhiều các hệ thống, hệ thống này được kết hợp với một hệ thống khác. Rất ít người thấy được sự phát triển này sớm hơn và rõ ràng hơn Peter F. Drucker. Drucker đã mô tả rằng sự phát triển này bắt đầu từ năm 1957 trong cuốn Landmarks of Tomorrow. Trong lời nói đầu của mình, được viết một năm trước khi ông qua đời, ông nhấn mạnh sự thật này một lần nữa: những gì trông giống như được miêu tả theo nghĩa thông thường như công ty, bệnh viện và trường đại học chính là các hệ thống thực tế.


Nhiều trong số đó đã quá trở nên phức hợp để bị bỏ qua và hiểu được bởi chúng thực sự giống như một tổng thể theo những cách thông thường và các công cụ suy nghĩ. Do đó, chúng không thể được quản lý hiệu quả bằng các phương tiện trực tiếp đơn thuần. Tuy nhiên, vẫn còn những khu vực kiểm soát trực tiếp trong các tổ chức như vậy. Nhưng điều này chỉ hỗ trợ ảo tưởng rằng toàn bộ hệ thống có thể được kiểm soát. Điều này thường che khuất tầm nhìn về bản chất thực sự của vấn đề. Nó giống như việc mô tả con người như một bộ xương.


Ngày nay, thực tế tất cả các tổ chức được tích hợp vào các bối cảnh hệ thống lớn hơn nhiều so với khiến cá nhân không thể bỏ qua. Chức năng của chúng thường phụ thuộc nhiều hơn vào việc thay đổi hệ thống so với các tổ chức tương ứng, mà thường không được công nhận, mà đúng hơn là một chút niềm tin vào quyền tự chủ của chúng.


Các tổ chức, giống như các nguyên tử, được kết hợp với một hệ thống lớn hơn nhiều. Cấu hình và sự kết hợp xuất hiện dưới hai hình thức khác nhau: Thứ nhất, là những hệ thống không có kế hoạch, nhưng nó đã biến đổi; và thứ hai, là các hệ thống đã được thiết kế một cách có chủ ý với các kiểm soát mạng tổng thể tự điều chỉnh. Loại hệ thống thứ hai này cho phép sự biến đổi xã hội hóa tiếp theo đạt đến một mức độ cao hơn về chức năng hoạt động, với năng suất và độ tin cậy cao hơn, với tính đa năng và siêu năng lực. Và có sự phát triển trong quá trình tự biến đổi, ví dụ như các quy tắc của sự phát triển đang thay đổi, trong đó các quy tắc cho việc cải thiện được tạo ra.

Thu Thủy

Lược dịch theo Malik Institute

Vietnam Report