Phát biểu tại Diễn đàn Phát triển Việt Nam (VDF) với chủ đề “Tăng năng suất – đòn bẩy cho phát triển bền vững” diễn ra sáng 13/12 tại Hà Nội, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cho rằng, nâng cao năng suất lao động đang là thách thức với Việt Nam, dù trên thực tế, Việt Nam có nhiều tiềm năng, dư địa để gia tăng năng suất.

Trước những nhận định của các đối tác, các đại biểu về thực trạng năng suất lao động của Việt Nam còn thấp trong khi điều này đóng vai trò quan trọng cho tăng trưởng GDP, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã đánh giá cao vai trò của Diễn đàn, đồng thời chia sẻ rằng, chính trị - xã hội, kinh tế vĩ mô của Việt Nam đang giữ vững ổn định và tính tự chủ của nền kinh tế được thể hiện rõ nét. Kinh tế tư nhân trở thành động lực của sự phát triển và lần đầu tiên được đặt ra đối với hệ thống chính trị bằng Nghị quyết Trung ương V.

Đặc biệt, Việt Nam đã đảm bảo về an sinh xã hội, quan tâm đến vùng sâu, vùng xa, vùng thiên tai, đồng bào dân tộc…Cùng với đó, công cuộc phòng chống tham nhũng ở Việt Nam được đẩy mạnh rất quyết liệt, đạt được nhiều kết quả.

Dù vậy, trước toàn thể các đại biểu trong và ngoài nước, Thủ tướng đã thẳng thắn nêu rõ, bên cạnh kết quả đạt được, nền kinh tế Việt Nam còn nhiều hạn chế, yếu kém, chất lượng tăng trưởng chậm, năng suất lao động chưa cao, một số ngành lĩnh vực tăng trưởng còn thấp. 

Tăng trưởng hiện nay ở Việt Nam vẫn chủ yếu theo chiều rộng, gia tăng yếu tố đầu vào, tăng cường bổ sung vốn và sử dụng nhiều lao động giản đơn, trong khi việc đổi mới công nghệ, hợp lý hóa sản xuất, cải tiến quản lý, nâng cao trình độ công nhân, gọi chung là các nhân tố tổng hợp GDP còn rất hạn chế”, Thủ tướng nói.

Thủ tướng thừa nhận, vấn đề năng suất chính là điểm nghẽn của phát triển bền vững của Việt Nam trong trung và dài hạn. Do vậy việc diễn đàn VDF 2017 lựa chọn chủ đề tăng năng suất đòn bẩy cho sự phát triển của Việt Nam thể hiện sự đồng nhịp về tư duy, quan điểm của Chính phủ với các đối tác.

Trong năm 2017, tăng năng suất lao động đóng góp khoảng 89% tăng trưởng GDP, tăng từ mức 66,3% giai đoạn 1990-2000 và 61,9% giai đoạn 2000-2012. Nhận thức rõ điều này, báo cáo của Chính phủ trình ra Quốc hội về Kế hoạch năm 2018 lấy chủ đề là “nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả và sức cạnh tranh; khuyến khích đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp”.

Thủ tướng tiếp tục nhấn mạnh, nâng cao năng suất đang là thách thức lớn với Việt Nam. Nhưng thực tế, Việt Nam có nhiều tiềm năng, dư địa và cơ hội để gia tăng tốc độ tăng năng suất, trước hết là phân bổ, sử dụng hiệu quả nguồn lực; chuyển đổi mạnh mẽ cơ cấu kinh tế; thúc đẩy đổi mới sáng tạo, áp dụng khoa học công nghệ, tăng năng suất từng doanh nghiệp, từng nội ngành kinh tế…

Dù vậy, bên cạnh nỗ lực, phát huy sức sáng tạo của chính mình, Việt Nam cần sự hỗ trợ, tham vấn của các đối tác phát triển, cộng đồng doanh nghiệp, các chuyên gia trong và ngoài nước để tìm ra các giải pháp, chính sách phù hợp trong bối cảnh khoa học công nghệ tiến bộ vượt bậc, cách mạng 4.0 lan tỏa nhanh chóng, tiến trình hội nhập quốc tế của Việt Nam ngày càng sâu rộng.

Tại Diễn đàn, Thủ tướng cũng đã nêu một số nhiệm vụ và giải pháp chủ yếu tiếp tục nâng cao năng suất, tạo đòn bẩy cho phát triển bền vững của Chính phủ trong thời gian tới.

Cụ thể, để nâng cao năng suất vốn, hiệu quả sử dụng nguồn lực, Việt Nam đang tiến hành cải cách mạnh mẽ hệ thống ngân hàng, cấp thị trường tài chính theo hướng tăng quy mô, tính minh bạch và cạnh tranh lành mạnh; Cải thiện cơ chế phân bổ vốn dựa trên hiệu quả, tín hiệu thị trường; Cải thiện khả năng tiếp cận tín dụng của khu vực doanh nghiệp nhỏ và vừa, tiếp cận vốn của nông dân, các nhóm thiểu số trong xã hội, cải cách chính sách đất đai, tháo gỡ nút thắt…

“Để cải thiện năng suất lao động, chính phủ Việt Nam ưu tiên bố trí ngân sách đồng thời khuyến khích các doanh nghiệp, nguồn lực xã hội đẩy mạnh đầu tư cho giáo dục và đào tạo, nhằm cải thiện trình độ và kỹ năng lao động, giúp người lao động có thể phát triển kinh tế, sinh kế, làm chủ được sự nghiệp của bản thân, có động cơ làm việc tốt hơn, phát huy tối đa sức sáng tạo. Vấn đề lớn nữa Chính phủ Việt Nam rất quan tâm là thực hiện theo lộ trình cải cách tiền lương, tiền công trên nguyên tắc thị trường phù hợp giữa tăng tiền lương, tăng năng suất lao động, tăng cường chăm lo đời sống vật chất, tinh thần của người lao động, trong doanh nghiệp, nhất là lao động trong khu công nghiệp tập trung”, người đứng đầu Chính phủ Việt Nam nhấn mạnh.

Tại Diễn đàn, nhiều ý kiến cho rằng, giải pháp để tăng năng suất lao động không thể không đề cập tới ứng dụng công nghệ tiên tiến, tăng chi tiêu cho nghiên cứu và phát triển, đầu tư cho cơ sở hạ tầng, kết nối thông minh, thúc đẩy mạnh mẽ cải cách thể chế pháp luật, nâng  cao năng lực quản trị Nhà nước…

Chia sẻ quan điểm của mình, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cho biết, Việt Nam sẽ phát huy tinh thần đổi mới sáng tạo của người dân, doanh nghiệp. Tranh thủ các cơ hội tạo ra của cuộc CMCN 4.0 để từng bước phát triển kinh tế số, công nghiệp thông minh, đô thị thông minh, hướng tới năng suất hiệu quả cao hơn. Trên nền tảng nâng cao năng suất các yếu tố tổng hợp TFP VN đã có cơ hội vươn lên vượt qua bẫy thu nhập trung bình.

Cùng với đó là chủ động hội nhập quốc tế, trên tinh thần phát huy nội lực, vượt qua thách thức khai thác hiệu quả các cơ hội từ các hiệp định thương mại tự do FTA, nhất là các hiệp định FTA thế hệ mới như TPP, EVFTA với EU và RCEP.

“Thực hiện cam kết trong các FTA sẽ mở cửa nhiều thị trường rộng lớn cho đầu tư, thương mại, sẽ góp phần chuyển đổi môi trường pháp luật, kinh doanh của Việt Nam tiệm cận với các chuẩn mực quốc tế; thực sự tạo sức ép về nâng cao sức cạnh tranh và năng suất của các doanh nghiệp, qua đó nâng tầm trình độ phát triển cỉa nền kinh tế”, Thủ tướng tiếp tục khẳng đinh.

Phát biểu kết luận tại Diễn đàn, ông Ousmane Dione – Giám đốc Quốc gia Ngân hàng Thế giới (WB) tại Việt Nam cho rằng, thời gian tới, Việt Nam cần phải đẩy mạnh cải thiện môi trường kinh doanh, cơ sở hạ tầng... Ngoài ra, điều quan trọng là thời gian tới Việt Nam phải tập trung cải tiến quản lý, giám sát về đầu tư công, tiếp tục đầu tư vào chất lượng con người, đầu tư vào giáo dục, đổi mới sáng tạo, tận dụng khoa học công nghệ... để từ đó nâng cao năng suất lao động. Đó là điều Việt Nam cần phải thực hiện đối với tất cả các đối tác tại Diễn đàn.

“Việt Nam hiện có rất nhiều cơ hội để tăng năng suất lao động, đồng thời khẳng định WB sẽ cùng đồng hành với Việt Nam trong thúc đẩy năng suất lao động trong thời gian tới.

Hà Giang

Tổng hợp

Vietnam Report